حسين اخوان اقدام، معاون اجرا و آفرينش فرهنگسراي قرآن و از اساتيد پيشكسوت قرآن كريم در گفت‌وگو با خبرنگار قرآني فارس با اشاره به اين كه نخبگان قرآني به عنوان آمران به معروف و ناهيان از منكر بايد ريشه بي‌تقوايي را به عنوان علت اوليه كليه انحرافات و تفرقه در جامعه بخشكانند، گفت: نخبگان قرآني بايد مردم را با دستورات الهي آشنا و به آن سو هدايت كنند.
* نخبگان قرآني نقش تبيين و هدايتگري دارند
اخوان‌اقدم با اشاره به اينكه در هر موضوع فرهنگي، اجتماعي و سياسي، نخبگان و خبرگان حوزه دين و به خصوص قرآن نقش تبيين و هدايتگري دارند، گفت: اين قشر مي‌بايد آنچه كه در قرآن كريم به عنوان وديعه جاودان پيامبر اكرم و يگانه سند قطعي فرهنگ اسلامي كه تمام زواياي دين مبين را در خود جاي داده براي عموم مردم روشن كنند.
وي همچنين قرآن را به گفته خودش «هُدًى لِّلنَّاسِ» و «بَصَائِرُ لِلنَّاسِ» دانست و گفت: بصيرت‌ها و هدايت‌ها را بايد از قرآن كريم به مردم تقديم و آنها را به اين سمت هدايت كرد.
* قرآن برطرف‌كننده فتنه‌ها در جامعه اسلامي
اخوان اقدم با اشاره به حديث «اِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمُ الفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرآنِ» از پيامبر اكرم (ص) افزود: در مواقعي كه فتنه‌ها مانند پاره‌ها‌يي از شب تار باريدن مي‌گيرد، راه‌حل آن پناه بردن به قرآن به عنوان سند قطعي مورد قبول تمام فرق، طوايف، ذائقه‌ها و جراينات است، زيرا كه همه، آن را به عنوان فصل مشترك قبول دارند.
* نخبگان قرآني مسئولان تبليغ در جامعه هستند
اخوان‌اقدم آيه 39 سوره مباركه احزاب را كه مي‌فرمايد: «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا؛ همان كسانى كه پيامهاى خدا را ابلاغ مىكنند و از او مىترسند و از هيچ كس جز خدا بيم ندارند و خدا براى حسابرسى كفايت مىكند»، شاهدي بر وظيفه تبليغي نخبگان قرآني دانست و گفت: افراد نخبه، خبره و اهل هدايت، رسالت‌هاي پروردگار را تبليغ كرده و از احدي هم در اين راه نمي‌ترسند.
وي راه‌ندادن ترس در جريان روشنگري نسبت به راه‌هاي صحيح، ناصحيح و انحرافي را از وظايف نخبگان قرآني ارزيابي كرد و در اين باره افزود: در اين راه دچار شدن به مشكلات و مصائب طبيعي است و بايد اين مسير را مانند ائمه هدي (ع) كه در آن زجر‌ها و رنج‌هاي فراواني ديدند پيمود، هيچ پيامبري به اندازه پيامبر اسلام اذيت نشد و بقيه ائمه اطهار (ع) نيز زجر‌ها، شكنجه‌ها، مسموميت‌‌ها و شهادت‌ها را تحمل كردند.
* در تبليغ به شيوه قرآني اصل بر دعوت به «مشتركات» است
اخوان‌اقدم شيوه تبليغ قرآني را دعوت به مشتركات دانست و گفت: بايد دقت كرد كه در رأس مجامع فكري و هدايتگري جامعه بايد افراد را به مشتركات دعوت كرد و نه به اختلافات.
وي در اين باره با استشهاد به آيه 13 سوره مباركه شوري كه خداوند در آن مي‌فرمايد: «شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَن يُنِيبُ؛ از [احكام] دين آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم كه دين را برپا داريد و در آن تفرقهاندازى مكنيد بر مشركان آنچه كه ايشان را به سوى آن فرا مىخوانى گران مىآيد خدا هر كه را بخواهد به سوى خود برمىگزيند و هر كه را كه از در توبه درآيد به سوى خود راه مىنمايد»، افزود: يعني ما بايد فصل‌هاي مشترك را تشريع و بيان كنيم زيرا سبب نزديك‌شدن دل‌ها به يكديگر و تحقق جذب حداكثري مورد نظر مقام معظم رهبري و ناكام ماندن دشمنان از اين عدم تفرقه خواهد شد.
اين استاد قرآن، در ادامه با قرائت آيه 64 سوره مباركه آل‌عمران كه خداوند در آن مي‌فرمايد: «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ؛ بگو اى اهل كتاب بياييد بر سر سخنى كه ميان ما و شما يكسان است بايستيم كه جز خدا را نپرستيم و چيزى را شريك او نگردانيم و بعضى از ما بعضى ديگر را به جاى خدا به خدايى نگيرد پس اگر [از اين پيشنهاد] اعراض كردند بگوييد شاهد باشيد كه ما مسلمانيم [نه شما]» گفت: خداوند در اين آيه نيز باز دعوت به فصل‌هاي مشترك مي‌كند و اين فصول مشترك ما با اهل كتاب همان توحيد، عدم شرك و عدم توجه به غير از خداست.
وي در ادامه، نكته اين آيات را اين مسئله دانست كه بايد توجه كرد در تبليغ و روشنگري، جذب حداكثري و دفع حداقلي به جرياني عكس مبدل نشود.
* نخبگان قرآن آمران به معروف و ناهيان از منكر در جامعه هستند
اخوان اقدم در ادامه اين گفت‌وگو با اشاره به اينكه يكي از وظايف نخبگان قرآني امر به معروف و نهي از منكر است، گفت: اين مسئله به عنوان واجبي كه ساير واجبات، موقوف بر آن است، در بيان بزرگان دين و ائمه اطهار (ع) ديده مي‌شود.
وي با بيان حديثي از امام علي (ع) كه حضرت در آن طي وصيتي به فرزند ارشد خود امام حسن مجتبي(ع) مي‌فرمايند: مواظبت كن كه امر به معروف و نهي از منكر در جامعه ترك نشود كه در اين صورت دو نتيجه شوم در پي خواهد داشت، گفت: امر به معروف و نهي از منكر همان خيرخواهي، اصلاح ذات‌البين، نصيحت و اصلاح جامعه است و بنابر فرموده حضرت علي(ع) در ادامه وصيت خود به فرزند خويش امام‌حسن(ع) دو نتيجه شوم ترك اين واجب الهي و توقف خيرخواهي در جامعه، مسلط شدن «شرار» بر مردم و عدم استجابت دعاهاست.
اخوان‌اقدم در ادامه مبحث مربوط به امر به معروف و نهي از منكر با قرائت آيات «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» و «وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (103 و 104 آل‌عمران) آنها را مربوط به اين واجب الهي دانست و گفت: قبل از اين آيات ريشه تفرقه‌ها و عدم اعتصام به حبل‌الله و تشتت‌ها بي‌تقوايي معرفي شده است و اين نشان دهنده اين است كه نخبگان قرآني بايد به عنوان آمران به معروف و ناهيان از منكر، در جامعه عمل كرده و ريشه بي‌تقوايي را به عنوان ريشه مشكلات و معضلات بخشكانند.
* نخبگان قرآني بايد به گفته‌هاي خويش عامل باشند
اخوان اقدم با قرائت آيه «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ؛ آيا مردم را به نيكى فرمان مىدهيد و خود را فراموش مىكنيد با اينكه شما كتاب [خدا] را مىخوانيد آيا [هيچ] نمىانديشيد»، افزود: از اين آيه معلوم مي‌شود؛ چنانچه انتظار تأثير از امر به معروف و نهي از منكر داريم، بايد خود نيز عامل به دستورات قرآن باشيم.
وي همچنين با متفاوت دانستن شرايط افراد با يكديگر تأكيد كرد: در اين خيرخواهي‌ها و هدايت‌ها نحوه سخن گفتن نخبگان بايد همراه با مواظبت و توجه و شناخت از وضعيت افراد باشد.
اخوان‌اقدم در بيان دليل قرآني اين گفته خويش افزود: در آيه 29 سوره مباركه فتح خداوند مي‌فرمايد: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ؛محمد [ص] پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير [و] با همديگر مهربانند»، يعني بايد مراقب باشيم يك وقتي اگر كسي هم انتقاد كرد آن را در صف دشمنان شمشير بسته براي اسلام تلقي نكنيم، زيرا كه ممكن است اين فرد خودي بوده و قصد خشكاندن ريشه اسلام را نداشته باشد.
وي مواظبت نخبگان و خواص در اين جهت را تعيين‌كننده، ارزيابي كرد و گفت: اصولاً خوش‌خويي و ويژگي‌هاي اخلاقي پيامبر سبب جذب افراد به اسلام شد و خداوند طي آيه 159 سوره آل‌عمران كه مي‌فرمايد: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ؛ پس به [بركت] رحمت الهى با آنان نرمخو [و پرمهر] شدى و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پيرامون تو پراكنده مىشدند پس از آنان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در كار[ها] با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتى بر خدا توكل كن زيرا خداوند توكلكنندگان را دوست مىدارد» بر آن تصريح دارد.
اين استاد قرآن «أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ» را نيز از دستورات خداوند دانست و گفت: خداوند در آيه 9 سوره تحريم به پيامبر اكرم مي‌فرمايد: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ؛ اى پيامبر با كافران و منافقان جهاد كن و بر آنان سخت گير [كه] جاى ايشان در جهنم خواهد بود و چه بد سرانجامى است».
وي درس قرآني را در حالت كلي، براي مقابله با جريانات خانمان‌برانداز فكري، سياسي و اعتقادي، برقراري گفتمان مهر، عطوفت و نرمي، در بين خودي‌ها دانست و در اين باره افزود: خداوند حتي در رابطه با فرعون كه عين فساد بود نيز اولين درسي كه به موسي (ع) و هارون(ع) داد اين بود كه وقتي نزد فرعون رفتيد، با او با نرمي سخن بگويد كه شايد اين كار باعث تنبه و هدايت وي شود.
نظرات شما عزیزان:
ورود
اعضا:
آمار
وب سایت:
