عدول در موارد زير واجب است:
- از نماز عصر به نماز ظهر، در صورتي که در بين نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است.
- از نماز عشاء به نماز مغرب اگر در بين نماز عشاء متوجه شود که نماز مغرب را نخوانده است و از محل عدول هم تجاوز نکرده باشد.
- اگر دو نماز قضائي که در اداي آنهاترتيب معتبر است، بر عهده او باشد و بر اثر فراموشي قبل از اداي نماز اول به خواندن نماز دوم مشغول شود.
و عدول در موارد زير مستحب است:
- از نماز اداء به نماز قضاي واجب، در صورتي که بر اثر آن وقت فضيلت اداء فوت نشود.
- از نماز واجب به مستحب براي درک ثواب نماز جماعت.
- از نماز واجب به نافله در ظهر روز جمعه براي کسي که قرائت سوره جمعه را فراموش کرده و به جاي آن سوره ديگري را خوانده و به نصف رسيده و يا از آن گذشته است. مستحب است اين شخص از نماز واجب به نافله عدول کند تا بتواند نماز فريضه را با سوره جمعه بجا آورد.
س 341: نماز گزاري که ميخواهد در روز جمعه بين نماز جمعه و ظهر جمع نمايد، آيا بايد براي هر يک بدون قصد وجوب، فقط قصد قربت کند، يا اين که براي يکي از آن دو هم قصد قربت نمايد و هم قصد وجوب و براي ديگري فقط قصد قربت نمايد و يا اين که بايد براي هر دو هم قصد وجوب کند و هم قصد قربت؟
در هر يک از آن دو قصد قربت کافي است و قصد وجوب در هيچکدام واجب نيست.
س 342: اگر خونريزي از دهان يا بيني از اول وقت نماز تا نزديک آخر آن ادامه داشته باشد، نماز چه حکمي دارد؟
اگر تطهير بدن ممکن نباشد و بترسد وقت نماز فوت شود، نماز را در همان حالت بخواند.
س 343: آيا هنگام خواندن ذکرهاي مستحبي نماز، آرامش کامل بدن واجب است يا خير؟
فرقي بين ذکر واجب و مستحب در وجوب استقرار و آرامش بدن نيست. بلي، گفتن ذکر به قصد ذکر مطلق در حال حرکت اشکال ندارد.
س 344: براي بعضي از افراد در بيمارستان لولههائي به نام سوند براي خروج بول قرار ميدهند که در اين صورت بول بدون اختيار از مريض در حالت خواب يا بيداري و يا در بين نماز خارج ميشود، اميدواريم به اين سؤال پاسخ فرمائيد: آيا اين فرد بايد دوباره نماز را در وقت ديگري بخواند يا نمازي که در آن حالت خوانده، کافي است؟
اگر در آن حالت نماز را طبق وظيفه شرعي و فعلي خود خوانده، صحيحاست و اعاده و قضاي آن واجب نيست.
وقت نماز
س 345: دليل مذهب شيعه در مورد وقت نمازهاي روزانه چيست؟ همانگونه که ميدانيد اهل سنت، با داخل شدن وقت نماز عشاء، نماز مغرب را قضا ميدانند و همچنين در مورد نماز ظهر و عصر هم به همين ترتيب است. لذا معتقدند که وقتي وقت نماز عشاء داخل شد و امام جماعت براي خواندن آن بپاخاست، مأموم نميتواند همراه او، نماز مغرب را بخواند و نماز مغرب و عشاء را در يک زمان بجا آورد.
دليل شيعه، اطلاق آيات قرآني و سنّت شريف است، به اضافه رواياتي که بخصوص دلالت بر جواز جمع دارند. نزد اهل سنت هم رواياتي وجود دارد که دلالت بر جواز جمع بين دو نماز در وقت يکي از آن دو ميکند.
س 346: با توجه به اين که آخر وقت نماز عصر، مغرب است و آخر وقت نماز ظهر نزديک مغرب است به مقداري که براي خواندن نماز عصر به آن نياز است، ميخواهم سؤال کنم که منظور از مغرب چيست؟ آيا مراد زمان غروب خورشيد است يا زماني که اذان مغرب طبق افق هر مکاني گفته ميشود؟
وقت نماز عصر تا غروب آفتاب است.
س 347: فاصله زماني بين غروب خورشيد و اذان مغرب چند دقيقه است؟
ظاهر اين است که با اختلاف فصلهاي سال تفاوت ميکند.
س 348: من تا دير وقت سر کارم هستم، بطوري که ساعت يازده شب به منزل بر ميگردم و در هنگام کارهم بخاطر کثرت مراجعه کنندگان وقت خواندن نماز مغرب و عشاء را ندارم. آيا خواندن نماز مغرب و عشاء بعد از ساعت يازده شب صحيح است؟
اگر از نصف شب به تأخير نيفتد، اشکال ندارد، ولي تلاش کنيد که از ساعت يازده شب به تأخير نيفتد بلکه تا ميتوانيد نماز را در اول وقت آن بخوانيد.
س 349: چه مقدار از نماز اگر در وقت اداء واقع شود، نيت اداء صحيح است؟ در صورت شک در اين که اين مقدار، داخل وقت واقع شده يا خير، وظيفه چيست؟
وقوع يک رکعت نماز در داخل وقت براي اين که نماز، اداء محسوب شود، کافي است و در صورت شک در اين که وقت لااقل به مقدار يک رکعت باقي است يا خير، نماز را به قصد مافيالذمّه بخوانيد.
س 350: سفارتخانهها و کنسولگريهاي جمهوري اسلامي ايران در خارج، جدولهاي زماني براي تعيين اوقات شرعي پايتختها و شهرهاي بزرگ تهيه ميکنند. سؤال اين است که تا چه مقدار ميتوان به اين جدولها اعتماد کرد؟
معيار در احراز دخول وقت، حصول اطمينان براي مکلّف است، و اگر براي او اطمينان به مطابقت اين جدولها با واقع حاصل نشود، بايد احتياط نموده و صبر کند تا يقين به داخل شدن وقت شرعي نمايد.
س 351: نظر شما درباره فجر صادق و کاذب چيست؟ و نمازگزار در اين مورد چه تکليفي دارد؟
معيار شرعي در مورد وقت نماز و روزه، فجر صادق است و احراز آن موکول به تشخيص مکلّف است.
س 352: مسئولين يکي از دبيرستانهاي تمام وقت، نماز جماعت ظهر و عصر را ساعت دو بعد از ظهر، کمي قبل از شروع درسهاي شيفت عصر اقامه ميکنند. علت تأخير، اين است که درسهاي شيفت صبح، چهل و پنج دقيقه قبل از ظهر شرعي تعطيل ميشود و نگهداشتن دانشآموزان تا ظهر شرعي مشکل است. با توجه به اهميت اقامه نماز در اول وقت، نظر شريف خود را در اين باره بيان فرمائيد.
تأخير نماز جماعت براي اين که نمازگزاران در نماز حاضر شوند، با اين فرض که در اول وقت در مدرسه نيستند، اشکال ندارد.
نظرات شما عزیزان: